حدیث چهارم

سخنران: حجت الإسلام والمسلمین سید حسین حسینی قمی

موضوع سخنرانی:‌ پرهیز از ظلم

بسم الله الرحمن الرحیم

مولای ما امیر مؤمنان در حکمت ۲۳۸ نهج البلاغه می‌فرماید یوم المظلوم علی الظالم اشدُّ من یوم الظالم علی المظلوم، روزی که مظلوم از ظالم انتقام بگیرد ‌ــ‌چه در دنیا چه در قیامت‌ــ اَشَدُّ من یوم الظالم علی المظلوم، شدیدتر از آن روز ستمگریِ ظالم است. روز انتقام بسیار سخت است. امیر مؤمنان می‌فرماید یوم العدل ‌ــ‌روزی که خداوند به عدالت انتقام مظلوم را می‌گیرد‌ــ از آن روزی که ظالم ظلم می‌کرد بسیار سخت‌تر است. در نگاه دین ما حق الناس از مهم‌ترین مسائل است؛ مال مردم، آبروی مردم، جان مردم. گاهی ما ظالمانه به مال مردم، به آبروی مردم یا جان مردم تجاوز می‌کنیم و تصور می‌کنیم دست انتقام الهی بیرون نخواهد آمد. امیر مؤمنان می‌فرماید آن روز که دست انتقام الهی بیرون می‌آید خیلی سخت است؛ خیلی سخت‌تر از روز ظلم ظالم. باز خود امیر مؤمنان در خطبه‌ی ۱۷۶ نهج البلاغه می‌فرماید: امّا الظلم الذی لایُترَک، ظلمی که خدا رها نمی‌کند و وا نمی‌گذارد، ظلم العباد بعضهم بعضا، ظلم بندگان به یکدیگر است. به فرموده‌ی حضرت، القصاص هناک شدید. قصاص بسیار سنگین است؛ لیس هو جرحا بالمدی و لا ضربا بالسیاط، گمان نکنید حرف از تازیانه است، لکن ما یَستَصغِر مَعَه، قصاصی است که تازیانه پیش آن کوچک است. امیر مؤمنان هشدار می‌دهند که مواظب باشیم.
باز خود امیر مؤمنان در حکمت ۶۰۴ نهج البلاغه می‌فرمایند: بئس الزاد الی المعاد العُدوان علی العباد. ما باید زاد و توشه‌ای برای قیامت داشته باشیم. زاد و توشه‌ی ما چیست؟ خیرات؟ دستگیری از دیگران؟ نماز؟ عبادت؟ بندگی؟ توبه؟ راز و نیاز؟ مناجات؟ گاهی زاد و توشه‌ی ما این‌ها نیست؛ ظلم به دیگران است که بد توشه‌ای است.
در روایتی دیگر از نبی مکرم اسلام ‌ــ‌که واقعا هشداری بسیار جدی است و نشان می‌دهد که حق الناس تعارف و شوخی برنمی‌دارد‌ــ پیامبر خدا می‌فرمایند که اتَّقوا الظُلم فإنهُ الظُلُمات یوم القیامه، از ظلم بپرهیزید که ظلم ظلمت روز قیامت است. واژه‌های ظلم و ظلمت هم‌ریشه هستند؛ ظلم همان تاریکی است.
در روایت تکان‌دهنده‌ی دیگری رسول خدا (ص) می‌فرمایند که بین َ العَبد و الجَنَّه سبعُ عقاب. انسان به این راحتی به بهشت نمی‌رسد. بهشت خوب است، اما مقدماتی می‌خواهد، تلاش می‌خواهد، کوشش می‌خواهد. به فرموده‌ی رسول خدا، بین انسان و بهشت هفت گردنه است که اگر از آن‌ها به سلامت بگذریم به بهشت می‌رسیم؛ گردنه‌هایی که اَهوَنُها المَوت، آسان‌ترینشان جان دادن است، که شاید ما آن را سخت‌ترین بدانیم.
[معلوم نیست که] آدم با ایمان از دنیا می‌رود یا نه؟ سکرات مرگش چگونه خواهند بود؟ عاقبت به خیر می‌شود یا نه؟ ما خیلی از مرگ و سکراتش می‌ترسیم، اما پیامبر آن را آسان‌ترین گردنه می‌دانند. از ایشان پرسیدند که یا رسول الله، اگر این آسان‌ترین است، فَما اَصعَبُها، سخت‌ترین چیست؟ حضرت فرمودند: الوُقوف بین یدی الله اذا تَعَلَّقَ المَظلومون بالظالم، سخت‌ترین آن لحظه است که انسان‌ها ‌ــ‌همه‌ی بندگان مخلوق اول و آخر خدا‌ــ در پیشگاه الهی می‌ایستند و مظلومان سراغ ظالمان می‌روند.
وقتی جنگ خیبر تمام شد، اصحاب داشتند بساطشان را جمع می‌کردند که به مدینه برگردند. تیری از سمت دشمن آمد و یکی از اصحاب به شهادت رسید. بقیه‌ وقتی این جریان را دیدند گفتند هنیئاً لک، خوش به حالش که شهید شد. حضرت هشدار دادند که درست است شهید شد، ولی إنَّ الشَملهَ الَّتی اَصابُها یوم خیبر، روزی که غنائم خیبر را تقسیم می‌کردیم این شهید یک عبا از غنائم دزدید و آن عبا حالا مثل آتش دور شهید می‌چرخد. مگر شهادت کفاره‌ی گناهان نیست؟ پس چرا؟ چون کلُ ذنب یُکَفِّؤهَ القتل فی سبیل الله الّا الدَّین، دِین [مدیون دیگران بودن] با شهادت جبران نمی‌شود. شاید فراوان شنیده باشید که در آخرین وداع سید الشهدا با حضرت سجاد (ع) در عصر عاشورا فرمودند: بُنَیَّ ایّاکَ و ظُلمَ من لا یَجِدُ ناصِراً الّا الله، گرچه هر نوع ظلمی بد و تاریک است، ولی حضرت مخصوصاً درباره‌ی ظلم به کسی که جز خدا پناهی ندارد هشدار می‌دهند. گاهی به به کسی ظلم می‌کنیم و انتقام می‌گیرد، این هم بد است. اما گاهی ظلمی می‌کنیم و مظلوم آه می‌کشد.

سخت ترین عقبه (گردنه) بین انسان ها و بهشت کدام است؟

۱. صحنه‌ی حضور منافقان در معرض الهی.

۲. صحنه‌ی حضور کسانی که به قرآن بی توجهی میکنند در معرض الهی.

۳. صحنه‌ای که تارکان نماز در معرض الهی قرار میگیرند.

۴. صحنه‌ای که در معرض الهی مظلومان به سراغ گرفتن حق خود از ظالمان میروند.